top of page

Rolstoeldansen

Para Dance Belgium is opgericht op 19 september 2009 onder de naam Belgische Rolstoeldans Federatie (BeRF) en overkoepelt sindsdien de plaatselijke rolstoeldansgroepen.

​

Sinds 2019 is Para Dance Belgium een onderafdeling van Sport & Handicap vzw.

Sport & Handicap vzw is opgericht in 1997 met als doelstelling

   * vorming van gehandicapten en hun begeleiders om zo door de sport de maatschappelijke integratie van
     gehandicapten te bevorderen

   * Op nationaal en internationaal vlak, het organiseren en (het mogelijk maken tot) deelnemen aan sport-

     activiteiten ter bevordering van de sport voor gehandicpaten.

 

​

Over Ons

Geschiedenis

Op verschillende plaatsen in de wereld maakte het rolstoeldansen een snelle ontwikkeling door.
Vanuit Engeland veroverde het de rest van Europa, maar ook in de andere werelddelen kwam deze danssoort snel tot ontwikkeling.
Rond het einde van de jaren '60 vonden in verpleeginstituten in Groot-Brittannie recreatieve activiteiten plaats als verlengstuk van de revalidatie van de patienten. Hier werd in 1971 door George Hart en A. Edwards de "Weelchair Dance Association" opgericht. Engeland was het eerste en ook lang het enige land waar aan rolstoeldansen gedaan werd.

 

De eerste activiteiten op het gebied van rolstoeldansen in Duitsland en in de Scandinavische landen ontstonden rond de jaren '70.
In 1974 werden er de eerste wedstrijden van rock'n roll (in combivorm) gehouden in München en in Noorwegen wordt vanaf 1977 jaarlijks de Oslo Open georganiseerd.
Op de Paralympische Spelen in Geilo (Noorwegen) was er in 1980 een demonstratiewedstrijd. Het Noorse rolstoeldanspaar dat daar danste en jarenlang toonaangevend bleef, bestond uit Thor Erik Kleppe en Bente Gronli. De uitgangspunten in München waren behoorlijk prestatiegericht: Studenten van de sportuniversiteit met als vakgebied "Dans" waren de partners van rolstoelgebruikers die door een uitstekende hand- en schouderfunctie ook goed presteerden bij andere sporten. In Scandinavië was en is het uitgangspunt wat 'milder', maar ook hier is het wedstrijddansen (in combivorm) belangrijker dan het wekelijkse dansplezier

 

In 1975 gaven Engelse rolstoeldansparen een demonstratie in het Dorp in Arnhem. Dansleraar Evert Castelein uit Leiden was aanwezig en werd gegrepen door deze dansvorm. Hij ging samen met zijn vrouw in Engeland op observatie en ondanks vele tegenslagen zette hij door en zag kans om in het Rijnlandse Zeehospitium in Katwijk in 1977 de eerste Nederlandse rolstoeldansgroep te starten. Castelein liet zich in Engeland opleiden tot teacher en reisde enkele jaren later met de Katwijkse rolstoeldansers naar Engeland om aan festivals deel te nemen.
Corrie van Hugten, een nichtje van een collega van Castelein, was jarenlang assistente in een dansschool . Door een ziekte kon ze niet meer werken en moest ze haar loopbaan als hoofd van een kleuterschool opgeven. Omdat Corrie al een hele tijd in de dansschool van haar oom werkte dacht Castelein dat rolstoeldansen wel iets voor haar kon zijn en ja hoor, Corrie was direct gefascineerd! Corrie en Castelein organiseerden samen een cursus om nieuwe instructeurs op te leiden. Op 9 oktober 1980 beeindigde Corrie van Hugten als eerste Nederlandse de opleiding tot rolstoeldansinstructeur. Na een oprichtingsfase van een jaar werd in '81 Stichting Rolstoeldansen Nederland officieel een feit, en het balletje begon te rollen: er kwamen een heleboel nieuwe instructeurs, nieuwe groepen, ... Castelein moest zijn taak wegens hoge leeftijd al snel opgeven en hij droeg de fakkel over aan Corrie van Hughten die ondertussen steun en assistentie gevonden had bij fysiotherapeut Ondine de Hullu.

 

Langzamerhand kwamen er ook contacten tussen de diverse landen tot stand. Tussen Nederland en Engeland bestond al heel vroeg een nauwe band, wat onder meer leidde tot het bezoek dat de rolstoeldansgroep Dansende Wielen uit Katwijk aan Engeland bracht. Ondine de Hullu volgde in Noorwegen een cursus Helse dans, waarbij ze leerde dansen aan te passen voor mensen met allerlei handicaps. Via deze contacten bezochten Corrie van Hugten en Ondine de Hullu in 1982 de Scandinavische competitie in combidans Oslo Open. Tijdens dit evenement werden contacten gelegd met andere landen, waaronder Zwitserland en Duitsland. Corrie van Hugten werd daarna enkele malen uitgenodigd om te jureren op verschillende grote wedstrijden. Frau Prof. Dr. Gertrude Krombhoz, werkzaam aan de Münchense universiteit, bleek een energiek voorvechtster van het rolstoeldansen te zijn. Door al haar contacten met de gehandicapten sportwereld was zij de initiatiefneemster tot het vormen van een internationaal comittee. Een kanttekening hierbij is echter dat ze zeer uitgesproken denkbeelden heeft: volgens haar is rolstoeldansen slechts weggelegd voor gehandicapten met veel mogelijkheden, die er niet al te 'gebrekkig' uitzien. Competitie en eerste prijzen zijn haar doel. Dit uitgangspunt is in grote tegenspraak met de doelstellingen in bijvoorbeeld Engeland, Nederland en België, waar het plezier vooropstaat. Belgische cursisten aan de Nederlandse instructeuropleiding startten in hun eigen land rolstoeldansactiviteiten op dezelfde grondslagen, zodat er van oudsher tussen België en Nederland op rolstoeldansgebied een innige band bestaat.

 

Langzamerhand begonnen ook andere landen en zelfs andere continenten belangstelling te tonen, en Corrie en Ondine werden onder andere uitgenodigd om naar Denemarken, Australië, Mexico en de Verenigde Staten van Amerika te komen. Maar ook internationaal blijft zich ondanks de samenwerking nog steeds een tweedeling aftekenen: dansplezier tegenover dansprestatie.

 

In 1994 is rolstoeldansen internationaal erkend als sport. Als een nationale rolstoeldansorganisatie zich aansluit bij de sportorganisatie van het betreffende land, wordt ook de nationale erkenning een feit. Het internationale rolstoeldanscomittee werkt hard aan de uitbreiding van het aantal deelnemende landen. Ook is fel 'gestreden' voor erkenning van het rolstoeldansen door het International Paralympic Committee (IPC). Deze mijlpaal is bereikt tijdens internationale vergaderingen in Sydney in november 1997. Voor erkenning is onder meer het organiseren van regionale kampioenschappen (zoals Europese kampioenschappen) en wereldkampioenschappen noodzakelijk. De eerste officiële wereldkampioenschappen vonden plaats in februari 1998 in Tokio, Japan. Tot nu toe zijn er enkel officiële toernooien voor combidansers, maar het zal niet meer lang duren of ook de duo-dansers krijgen hun Europese kampioenschappen.

Doelstelling

Dansvormen

In het Rolstoeldansen bestaan er 4 belangrijke dansvormen, namelijk het duo-dansen, het combi-dansen, het solo-dansen en tot slot het formatiedansen. 

 

Duo-dansen

In het duo-dansen vormen twee rolstoelgebruikers samen een danspaar.
Ze bewegen samen op de muziek volgens vooraf vastgestelde figuren en door hun bewegingen op elkaar af te stemmen en vooral door de rolstoel op het juiste moment aan te zetten ontstaan een harmonieus geheel.
Het karakter van de dans wordt zoveel mogelijk behouden, zodat een kenner kan zien welke dans het is ook zonder de muziek te horen.
Leiding geven gebeurt door middel van oogcontact en mondelinge afspraken. In verschillende figuren is het soms mogelijk om elkaars handen vast te houden of op een andere wijze contact te hebben.
Kan iemand niet zelf de rolstoel voortbewegen, kan een co-danser uitkomst bieden. Op deze wijze kan een danspaar uit 4 personen bestaan

​

Combi-dansen

Bij het combi-dansen, danst een rolstoelgebruiker met een staande partner, de perfecte vorm van integratie dus! 
Hier is het uiterst belangrijk dat de rollen goed worden verdeeld: nooit mag de staande partner ten koste van de rolstoelpartner de show stelen. Het moet een evenwichtig samenspel zijn, waarbij de mogelijkheden van de zittende partner maximaal worden benut.
Afhankelijk van de kenmerken van de dans houden de partners elkaar met 1 of 2 handen vast of dansen ze los van elkaar. Als de rolstoelpartner beide handen geeft, legt hij zijn lot in de handen van de staande partner, maar dit wil echter niet zeggen dat deze nu een passief slachtoffer is geworden. Integendeel, in een subtiel samenspel van 'elastische spanning' in de armen van beide partners heeft de rolstoelpartner de mogelijkheid zich te bewegen. Door bewegen met de romp en met het hoofd wordt de expressie volmaakt.

​

Solo-dansen

Dit is de nieuwste vorm van rolstoeldansen en zoals de naam het reeds doet vermoeden danst een rolstoelgebruiker hier alleen.

Doordat het niet altijd even eenvoudig is om een goede partner te vinden en er hierdoor heel wat dansers waren die niet konden deelnemen aan het wedstrijdgebeuren is het solo-dansen in het leven geroepen. Zo kunnen rolstoelgebruikers ook zonder partner deelnemen aan wedstrijden.

De danser zorgt hierbij dat het karakter van de dans behouden blijft, zodat een kenner kan zien welke dans het is, ook al wordt er zonder partner gedanst. 

Belangrijk hierbij is een goede floorcraft, waarbij er rekening wordt gehouden met de andere dansers op de dansvloer.  

 

Formatie-dansen

Tijdens het formatiedansen, dansen meerdere rolstoeldansers (met of zonder staande partners) synchroon.
Groepen rolstoeldansers, al dan niet met staande partner, kunnen met elkaar een choreografie uitvoeren waarbij synchroon bewegen voorop staat.
Het vergt veel inspanning, oefening, doorzettingsvermogen en samenspel om een mooi resultaat te bereiken. Zeker bij deze vorm van dansen zijn kleding en uiterlijk - ook van de rolstoel - een belangrijk aandachtspunt.

Lidmaatschap
duo.jpg
combi.jpg
solo.jpg
maxresdefault.jpg
Bestuur

Dansstijlen

Op wedstrijdniveau worden er binnen het rolstoeldansen 3 stijlen onderscheiden: standaard-dansen, latin-dansen en freestyle.

Op het recreatieve niveau zijn echter alle gekende dansstijlen mogelijk. Zo is het mogelijk om aan volksdans of lijndans te doen, maar is het even goed mogelijk om moderne dans, disco, ragga en zelfs hiphop te dansen in een rolstoel! Qua dansstijlen is er dus geen beperking in het rolstoeldansen! 

 

Latin-dansen

Latin-dansen heeft betrekking op verschillende soorten van stijldansen die (op een paar uitzonderingen na) hun oorsprong vinden in latijns-Amerika.

Tijdens de internationale wedstrijden bestaan de latin-dansen uit chachacha, samba, rumba, paso doble en jive. Hiernaast zijn er ook nog de social-latin dansen (Street latin) en deze bevatten onder andere salsa, mambo, merengue, bachata, ...
Deze dansen worden vaak gedanst op moderne latijns-Amerikaanse muziek en (in het geval van de jive) westerse muziek. Met uitzondering van de Samba en paso doble, volgen de koppels niet de standaard dansrichting, maar voeren ze hun dans eerder ter plaatse uit. 

​

Standaard-dansen

De internationale standaarddansen zijn de Engelse wals, Tango, Weense wals, Slowfox en de Quickstep. Ze verschillen op vele punten met de latijns-Amerikaanse dansen: zo is er een groot verschil in houding, en ook zijn alle dansen 'progressief'. Met dit laatste bedoeld men dat er met de dans afstand wordt afgelegd over de dansvloer om en men in dansrichting rond de dansvloer danst.
Bij het standaard-dansen danst men als paar in een strakke, rechte houding en kijken doorgaans links langs elkaar door. Ook dit wordt in het rolstoeldansen zo veel mogelijk behouden (voornamelijk in combi-vorm). 

​

Freestyle dansen

Dit is de nieuwste dansstijl op competitiegebied en zoals de naam het reeds doet vermoeden hebben de dansers hier een vrije keuze in dansstijl. Tijdens deze wedstrijdvorm staat de danser vrij zijn eigen muziek te kiezen en hierop een eigen choreografie te brengen. Men mag hierbij kiezen of men het bij één dansstijl houdt of dat er een mix gemaakt wordt van verschilende dansstijlen in 1 nummer. 
Vrijheid en creativiteit staan hierbij voorop, waardoor het steeds boeiend blijft om naar te kijken.

 

Andere dansstijlen

Zoals reeds vermeld is er de mogelijkheid om verschillende dansstijlen om te zetten naar het rolstoeldansen. Zo kan er modern gedanst worden, maar ook salsa, disco en zelfs breakdance.

Ook hier speelt de creativiteit van de choreograaf een grote rol en proberen we ook nog steeds om het typische karakter van een bepaalde dans te blijven behouden. 

duo latin__.jpg
combi latin.jpg
combi standard.jpg
duo latin.jpg
46240451_2831780406847983_53738806772362
58600142_3218573154835371_67592119503804
46075115_2831778953514795_37225785592402
wheelchairdance1.jpg
bottom of page